Thomas Eakins Kimdir

Thomas Eakins Hayatı, Thomas Eakins Eserleri

Eakins, Thomas (d. 25 Temmuz 1844, Philadelphia – ö. 25 Haziran 1916, Phila­delphia), 19. yüzyıl Amerikan gerçekçilik geleneğini en başarılı düzeyine çıkaran res­sam. Daha çok arkadaşlarının portreleriyle ve açık hava sporlarını işlediği yapıtlarıyla tanınmıştır.

Gençliği ve sanat eğitimi: Ülkenin batısına yaptığı kısa bir gezi ile Avrupa’da yaptığı uzun bir çalışma gezisi dışında yaşamının çoğunu Philadelphia’da geçirdi. Sanatına biçim veren el becerisi ve özen duygusu gibi, özel yaşamını yönlendiren açık hava tutkusuyla mutlak doğruluğa inancını da bir yazı ustası olan babasından almıştı. Sanata ilgisi artınca Pennsylvania Güzel Sanatlar Akademisi’ne girdi. Özellikle insan figürüy- le ilgileniyordu. Okuldaki canlı model çalış­malarını, Jefferson Tıp Okulu’ndaki anato­mi ders ve uygulamalarıyla destekledi.

1866′da Fransa’ya gitti. Paris’teki Güzel Sanatlar Yüksekokulu’nda üç yıldan çok, ön­de gelen akademik ressamlardan Jean-Leon Geröme’la resim çalıştı. İzlenimcilerin öncü çalışmalarından etkilenmedi; çizim ağırlıklı sağlam bir akademik geleneği özümsedi. Öğrenimini tamamladıktan sonra, 1869 son­larına doğru gittiği İspanya’da Velâzquez ve Ribera’nın yapıtlarından etkilendi. İlk ba­ğımsız yağlı boya çalışmalarına orada başladı.

1870 yazında Philadelphia’ya geri döndü. İlk resimlerinin konularını ailesi ve yakınla­rı oluşturmaktaydı. Kişileri, genellikle karakterlerini yansıtan uğraşlar içinde, sı­cak bir ev ortamında betimliyordu. Yakın aile ilişkilerine büyük önem verdiği için annesinin ve nişanlısının ölümleriyle epeyce sarsıldı. Bundan sonra aile yaşamını betim­leyen resimlerden vazgeçerek yeniden hare­ketli açık hava yaşamına döndü. Çoğu kez, tanıdığı insanları ve alıştığı çevreyi betimle­di. Birçok resminde kendini de kompozisyo­na katıyordu. Örneğin “Max Schmitt Tek Çiftede” (1871, Metropolitan Sanat Müzesi, New York) adlı resmin arka planında kürek çeken ve “Agnew Kliniği”nde (1889, Pennsylvania Üniversitesi, Philadelphia) cerrahı işlemi ilgiyle izleyen figür kendisi­dir. Açık hava sahneleri ilk bakışta gelişigü­zel yapılmış gibi görünürse de, hepsi, resim mekanının içindeki her nesnenin kesinlikle belli bir yere yerleştirildiği bir perspektife göre düzenlenmiştir.

Başyapıtı: Eakins 1875′te, henüz iyice tanınmadığı bir dönemde, bir yıl sonra Philadelphia’da açılacak olan 100. Yıl Sergi­si için önemli bir resim yapmaya karar verdi. Bunun için de çok yakından tanıdığı bir konuyu, Samuel Gross’un Jefferson Tıp Okulu’ndaki kliniğinde, öğrencileri önünde bir ameliyatı gerçekleştirişini seçti. Çağdaş yaşamın duyguyla yüklü, ama duygusallık­tan uzak, gerçekçi havasını nesnel bir bakış açısıyla yansıtan “Gross Kliniği” (1875, Jefferson Tıp Okulu, Philadelphia) adlı bu resim Eakins’ın başyapıtı olarak kabul edi­lir. 100. Yıl Sergisi’nin sanat bölümüne kabul edilmeyince çok üzülen Eakins, res­mini tıp bölümünde sergiledi. Ama kanlı tarihsel sahnelerin her türlüsüne hoşgörüyle yaklaşan insanlara “Gross Kliniği”nin gün­lük acıları yansıtması aşırı geldi; resim yoğun tepkilere yol açtı.

Olgunluk dönemi. Eakins öğrenciliğinden beri öncelikle insan figürüyle ilgilenmişti. Kürekçiliği konu aldığı ilk resimlerinde atletik insanın kas yapısını yansıtıyordu. “Gross Kliniği”nde ise konu doğrudan doğ­ruya insan anatomisi olmuştu. Eakins o dönemde Philadelphia’da çıplak figürü işle­yebileceği uygun bir konu bulamıyordu. Çözüm olarak çağdaşı heykelci William Rush’ı çıplak modelden çalışırken gösteren, yarı düşsel bir sahneyi defalarca işledi.

1870′lerin sonuna doğru resim dersleri vermeye başladığı Pennsylvania Güzel Sa­natlar Akademisi’nde 1879′da resim ve çizim profesörü oldu. Sevilen ve etkili bir öğretmendi. Antik heykellerin alçı kalıpla­rını model olarak kullanma geleneğini yıka­rak canlı çıplak modelden anatomi ve çizim çalışmalarına ağırlık verdi. Akademi bir yandan genç sanatçılar arasında, en iyi sanat eğitimi veren kurum olarak ünlenir­ken, Eakins’ın çıplak modeli karma sınıflar­da çekinmeksizin kullanması da büyük tep­kilere neden oluyordu. Sonunda Eakins 1886′da istifa etmek zorunda kaldı. Ama ders vermek yaşamının önemli bir parçası durumuna gelmişti; bundan koparılması ona ikinci bir darbe oldu. Philadelphia’da yeni kurulan Sanat Öğrencileri Birliği’nde, New York’taki Ulusal Tasarım Akademi­si’nde zaman zaman resim öğretmeye de­vam etti, genç sanatçılarla yakın ilişkilerini sürdürdü. 1884′te öğrencilerinden Susan Macdowell’la evlendi. Eakins anatomi ilgisinin bir uzantısı olarak hareket halindeki insan ve hayvan figürüne de büyük bir yakınlık duyuyordu. 1879′da Fairman Rogers’ı Fairmount Parkı’nda dört atlı arabasını sürerken gösterecek bir sipariş alınca, at anatomisini yakından inceledi, hatta bir dizi de mumdan at heykeli yaptı. Harekete karşı olan merakı nedeniyle, Cali- fornia’da birbirini izleyen hareketleri fotoğ­rafla betimlemeye çalışan Edward Muybridge’in denemeleriyle de yakından ilgilendi. 1884′te artık kendisi de hareket halindeki aletlerle hayvanları konu olan, çok imgeli fotoğraf denemeleri yapıyordu. Eakins’ın spor, anatomi, insan ve hayvan­ların hareketi, müzik, heykel, fotoğraf gibi konulara yayılan geniş ilgi alanı, çağdaşı Edgar Degas’yı anımsatır. Ama Eakins onun gibi yeniliği amaçlayan bir üslup arayışına girmemiştir. Bir başka açıdan Eakins’ın sanatı, 19. yüzyılın en büyük Amerikan sanatçısı olarak tanımlanan Winslow Homer’ın üslubuyla karşılaştırıla- bilir. Her ikisi de konularına nesnel, gerçek­çi bir bakış açısıyla yaklaşmış, açık hava sporlarına düşkün, tanıdıkları yerlere sev­giyle bağlanmış ve oralarla özdeşleşmiş insanlardır. Homer’ın oldukça soğuk, ölçü­lü ve kişisel olmayan üslubuyla yarattığı yapıtları kaderci ve karamsardır, Eakins’ın resimleriyse hüzünlü olmakla birlikte iyim­serdir. O, insanların doğuştan gelen yete­nekleri ve sonradan edindikleri becerilerini iyi kullanmaları durumunda olumlu bir şeyler yapabileceklerine inanmıştır.

Önemi ve etkisi: Yeteneğine her zaman saygı duyulan Eakins, yaşamı boyunca dış­lanmış biri olarak kaldı. Çağdaşları, onun “insanlık durumu”nu apaçık yansıtmasın­dan ve insan vücuduna karşı beslediği sevecen hayranlıktan etkileneceklerine, onu görmezlikten geldiler. Eakins çok az resmi­ni sattı, modelini ya da müşterisini hoşnut etmek için sanatından hiçbir zaman özveri­de bulunmadı; her zaman inandığı doğrula­ra bağlı kaldı. Yapıtlarından oluşan ilk önemli sergi ölümünün ertesi yılı Metropoli­tan Sanat Müzesi’nde açıldı.

Eakins yapıtlarıyla, George Bellows ve Ashcan okulu ressamları başta olmak üze­re pek çok Amerikalı sanatçıyı etkilediği gibi, 20. yüzyılın ilk yıllarında Amerikan resminde gerçekçi tavrın canlanmasında da rol oynamıştır. 20. yüzyılın ortalarında (so­yut sanatın egemenliğine karşın) Amerikan yaşamı resminin “bölgeselci” eğilimin­de, Pop Sanat alumında, George Segal ve Leonard Baskin gibi sanatçıların figüratif çalışmalarında Eakins’ın etkisi görülmüştür.

ÖBÜR ÖNEMLİ ESERLERİ: “Sevilla’da Bir Sokak Görünümü” (1870, Bayan John R. Garrett, Sr. Koleksiyonu), “Katherine” (1872, Yale Üniversi­tesi Sanat Galerisi, New Haven, Connecticut), “John Biglin Tek Çiftede” (1873, Philadelphia Sanat Müze­si), “Will Schuster ye Blackman Going Atış Yapar­ken” (1876, Yale Üniversitesi Sanat Galerisi, New Haven, Connecticut), “Satranç Oynayanlar” (1876, Metropolitan Sanat Müzesi, New York), “Çarmıha Geriliş” (1880, Philadelphia Sanat Müzesi), “Acıklı Şarkı” (1881, Corcoran Sanat Galerisi, Washington, D.C.), “Seter Köpekli Kadın” (1885, Metropolitan Sanat Müzesi, New York), “Walt Whitman” (1887, Pennsylvania Güzel Sanatlar Akademisi, Philadel­phia), “Konser Şarkıcısı” (1892, Philadelphia Sanat Müzesi), “Raundlar Arasında” (1899, Philadelphia Sanat Müzesi), “Bayan William D. Frishmuth” (1900, Philadelphia Sanat Müzesi), “Kendi Portresi” (1902, Ulusal Tasarım Akademisi, New York), “Bayan Edith Mahon” (1904, Smith College Sanat Müzesi, Northampton, Massachusetts). Thomas Eakins Kimdir ve Thomas Eakins Hayatı ve Eserleri ile ilgili bilgiler verdik.